Uzman Klinik Psikolog Büşra GÜNEŞ
uzmanpsikologbusra@gmail.com
STRES VE HASTALIKLAR İLE İLİŞKİSİ
05/03/2014 Stres
günümüzde pek çok bireyin, çalışan çalışmayan, okuyan okumayan, her yaştan her
kesimin sıklıkla dile getirdiği oldukça yaşamımızın içinde bir kavram. Bir
miktar stres kabul edilebilir hatta daha motive edici iken fazla miktarda ve
iyi yönetilemeyen stres olumsuz sonuçları nedeniyle zarar verici olmaktadır. Bu
olumsuz sonuçlar psikolojik problemlerin yanı sıra fizyolojik hastalıklar da
olabilmektedir. Stres bazı fizyolojik hastalıkların ortaya çıkmasında
tetikleyici ya da hastalığın seyrinde belirleyici faktörlerden biri olmaktadır.
Bu yüzden stres kavramı ve hastalıklar ile ilişkisini öğrenmek oldukça
önemlidir. Stres,
olmaması gereken, hayatlarımızda sorun
yaratan bir dert gibi algılansa da aslında bedeni ve zihni harekete geçiren bir
enerjidir. İnsan bedeni ve ruhu bir denge hali aramaktadır; fakat dışarıdan hiçbir
uyarıcı gelmeden sürekli bir denge durumu mümkün değildir; mümkün olsa bile
yararlı bir şey değildir. Bireyler uyarıcılarla gelen değişime uyum sağlayarak
baş etme mekanizmalarını güçlendirme yeteneği geliştirebilirler. Yani önemli
olan stres yaşamama değil stres ile olumlu baş etme yeteneği geliştirmektir. Trafik, işsizlik,
kronik hastalık, sosyal değişimler, ölüm,
zaman, otorite, sınav ve benzeri pek çok
stres yaratabilecek durum karşısında değerlendirme süreçlerimiz ile bu
durumlara ilişkin aklımızdan bir takım düşünceler geçer. Bu düşünceler çoğu
zaman felaketleştirme, kişiselleştirme, seçici algılama , zihin okuma gibi bazı
hatalar içerir. Bu düşünce sistemimiz ile alışılmışın dışında zor bir durumu
hayati tehlike olarak algılarız ve bu bu “tehlike “ algısı ile fizyolojik
süreçlerimiz otomatik olarak bazı tepkiler verir. Örneğin kalp atışlarımız
hızlanır, el ve ayaklarımız soğur, hızlı ve kesik nefes alırız, el titremesi olur
, kaslarımız kasılır. Bunlar gibi pek çok belirti bizi bu tehlike durumundan
kurtarmak için olan tepkilerdir; fakat etkili başetme gerçekleşmediğinde
bedenin uyarılmışlık durumu devam eder ve denge sisteminde bozulmalar meydana
gelir. Stres eğer
iyi yönetilemez ise bedensel olarak başağrısı, uykusuzluk, gevşeyememe gibi
problemlerden kalp damar hastalıkları kanserler ve ölüme kadar giden
hastalıklar görülebilmektedir. Psikolojik olarak iç sıkıntısı, huzursuzluk, ağlama,
sinirlilik, gerginlik, bağımlılıklar,
intihar gibi problemler, sosyal olarak yürüyüşler, toplumsal kaoslar gibi
sonuçlar görülebilmektedir. Günümüzde
stresin fiziksel hastalıklar üzerinde etkisi giderek daha çok çalışılan bir
alan olmaya başlamıştır. Diyabet, astım, romataoid artit, fibromiyalji,
kolestrol, egzama, tansiyon, ishal /kabızlık, aşırı şişmanlık/zayıflık, ülser,
irritabl barsak sendromu, sedef gibi pek çok bozukluk stres ile ilişkili bulunmuştur.
Bunun yanında çeşitli kalp hastalıklarında tetikleyici bir faktördür. Giderek yaygınlaşan kanser
hastalığının da seyrini etkileyen etmenlerden bir tanesidir. Sonuç olarak stres
fizyolojik hastalıkların hem ortaya çıkmasında hem de seyrinde oldukça büyük
bir önem kazanmaktadır. Bu derece
önemli stresin olumsuz sonuçlarını engellemek için çözüm stresi ortadan
kaldırmak değil, stres ile olumlu başetme mekanizmaları geliştirilmelidir. Stres
ile baş etmek için ya strese bakış açınız ya da stres kaynaklarına yönelik
yapabilecekleriniz ilgili yöntemler deneyebilirsiniz. Potansiyel stres
kaynakları ile ilgili olarak , gereksiz yere sorumluluk almaktan kaçının.
Altından kalkamayacağınız işleri aynı anda almamaya çalışın. Etrafınızdaki
insanlara “hayır” demeyi öğrenin. Yapamayacağınız işler konusunda dürüst olun ve
bu gibi işleri üstlenmeyin. Gün içerisinde görev ve sorumluluklarınızın yanında
size zevk veren aktiviteleri de katın. Gün içerisinde küçük molalar verin ;
tatile çıkmaya çalışın. Bedeniniz
ile ilgili olarak düzenli beslenmeye çalışın. Çay, kahve, kola gibi içeceklerin
tüketimini azaltın. Gün içerisinde öğünlerinizi düzenli aralıklarla masa
başında yemeye çalışın. Besin gruplarından her birini dengeli bir şekilde
tüketin. Yatmaya yakın sakinleştirici
bitki çayları için . Düzenli fiziksel egzersiz yapın. Gevşeme egzersizi ve
derin nefes alma tekniklerini öğrenin ve gün içerisinde kullanmaya çalışın. Stres
kaynağına karşı bakış açınızı değiştirin. Problemi 3. Bir kişi gözüyle
değerlendirin, o 3. Kişinin bakış
açısını anlamaya çalışın. 5 yıl sonra bu stres kaynağı ile ilgili neler
düşünüyor olabileceğini anlamaya çalışın. Stres ile ilgili düşünme stillerinizi
ve olası düşünme hatalarınızı değerlendirin. Soruna değil çözüme odaklanın. Gerektiğinde
destek sistemlerinizi harekete geçirin ve birilerinden yardım istemekten
çekinmeyin. Son olarak
ZEN atasözünü unutmayın : “Tanrım
bana, değiştirebileceklerim için güç, değiştiremeyeceğimi şeyler için sabır ,
ama en önemlisi ikisinin arasındaki farkı anlamak için bilgelik nasip et.” Uzman Klinik
Psikolog Büşra GÜNEŞ
|
Yorumlar |
Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
HASTALIK HASTALIĞI - 12/04/2014 |
Günümüzde karşılaştığımız pek çok haber, etrafımızdaki insanların yaşadıkları sağlık problemleri ya da kendi deneyimlerimiz nedeniyle sağlık konularında |
OBEZİTE, YEMEK YEME VE PSİKOLOJİ - 26/02/2014 |
Obezite tüm dünyada ve ülkemizde giderek artan bir rahatsızlıktır. Besinlerle alınan enerji miktarının fiziksel aktivite ya da metabolizma aracılığıyla tüketiminden fazla olduğu durumlarda görülür. Beden kitle endeksi |
MOTİVASYON SAĞLAMA YÖNTEMLERİ - 05/01/2014 |
İnsanların çoğunun davranışlarının altında ihtiyaçlar bulunmaktadır. Bu ihtiyaçlar, karşılanmak için itici bir güç oluşturur ve bu güce de motivasyon adı verilir. İnsan davranışlarına yön verir ve kişileri harekete geçirir. İhtiyaçlar, istekler, |
BİR TABU: ÇOCUKLARIN CİNSEL İSTİSMARI - 29/12/2013 |
Çocuklara yönelik cinsel istismar , çocuğun kendinden yaşça büyük biri tarafından cinsel ilişkiye zorlanması ya da cinsel haz almak için kullanılmasıdır. Toplum tarafından bir tabu olduğu için, düşünüldüğünden daha yaygın olmasına rağmen çoğu zaman |
ERTELEMECİLİK DAVRANIŞI İLE BAŞA ÇIKMA YOLLARI - 12/12/2013 |
“Günlük yaşamda yapmam gereken en basit şeyleri bile yapmaya üşeniyorum. “ “İş yerimde aldığım görevleri yerine getiremiyorum. “ “Okulda ödevlerimi hep son dakika yapmak zorunda kalıyorum. “ “Yapılacak bir sürü şey var ; ama bilmiyorum o sırada |
DEPRESYONDA DÜŞÜNCE ÖZELLİKLERİ - 10/12/2013 |
Depresyon, oldukça sık görülen ve çok zor bir psikolojik rahatsızlıktır. Bireyi yaşamaktan vazgeçirebilir, yoğun çaresiz hislerine yol açabilir, hayata karşı isteksizleştirebilir, kişilerarası ilişkilerini bozabilir, fiziksel sağlığı olumsuz |
ÇOCUĞUM HER ŞEYE KARŞI GELİYOR ! - 06/12/2013 |
“Ben bu çocuğu anlamadım gitti, her şeye nasıl cevap veriyor ?” “Hiçbir şeye uyum göstermiyor “ “Sürekli benimle tartışacak bir şey buluyor” “Hiçbir kurala uymuyor” |
SEVGİ BAĞIMLISI MISINIZ? - 05/12/2013 |
Romantik komedi filmlerinde , çoğu zaman hayatı yolunda gitmeyen ya da çok sıkıcı olan bir kişinin yaşamına biri girer ve bir beyaz atlı prens edasıyla bir anda bir sihir olmuş gibi tüm sıkıntılarından kurtulur ve artık çok mutlu olur. |
KARDEŞLER ARASINDAKİ KISKANÇLIK VE KAVGALARI ÖNLEME YOLLARI - 21/11/2013 |
Özellikle kardeşler arasındaki kavga anne babaları oldukça yoran ve tüketen bir durumdur. Anne baba olarak siz de çocuklarınız arasında ağız dalaşlarından, en ufak konuda gerginlik çıkmasından, hiçbir şey paylaşamamalarından, birbirlerine vurmaların |
Devamı |